Tin học lớp 4

🖥️ BÀI 5: THAO TÁC VỚI THƯ MỤC, TỆP

📊 BẢNG ĐIỂM CỦA EM

0
/ 10 điểm
0
Khởi động
(2 điểm)
0
Khám phá
(2 điểm)
0
Luyện tập
(3 điểm)
0
Vận dụng
(1 điểm)
0
Game
(2 điểm)

🎯 Mục tiêu bài học

Sau bài học này, em sẽ:

  • Thực hiện được các thao tác cơ bản với thư mục và tệp: tạo, xóa, đổi tên, sao chép, di chuyển.
  • Nhận biết được tác hại khi thao tác nhầm để có ý thức cẩn thận khi làm việc với tệp và thư mục.

🔹 1. KHỞI ĐỘNG (2 điểm)

Quan sát hai hình cây thư mục trên máy tính:

📁 Hình 1: Cây thư mục ban đầu

📁 Lop 4A
📁 Tin hoc
📁 Truyen
📁 Hinh anh
📁 Luu tru
📄 Bai tap.docx

📁 Hình 2: Cây thư mục sau khi thao tác

📁 Lop 4A
📁 Tin hoc
📁 Hinh anh
📁 Luu tru
📁 Tin hoc
📁 Truyen
📄 Bai tap.docx

🎯 Câu hỏi khởi động

👉 Em hãy cho biết: Bạn Ngọc đã thực hiện những thao tác nào để có được cây thư mục như Hình 2?

  • A.Sao chép "Tin hoc" sang "Luu tru" và di chuyển "Truyen" sang "Luu tru"
  • B.Di chuyển "Tin hoc" sang "Luu tru" và sao chép "Truyen" sang "Luu tru"
  • C.Sao chép cả "Tin hoc" và "Truyen" sang thư mục "Luu tru"
  • D.Di chuyển cả "Tin hoc" và "Truyen" sang thư mục "Luu tru"

👉 Câu hỏi 2: Khi sao chép một thư mục, thư mục gốc sẽ:

  • A.Vẫn còn ở vị trí ban đầu
  • B.Bị xóa khỏi vị trí ban đầu
  • C.Bị di chuyển sang vị trí mới
  • D.Bị ẩn đi tạm thời

🔹 2. KHÁM PHÁ (2 điểm)

a) Sao chép thư mục

Bước 1: Mở thư mục Lop 4A (thư mục nguồn).
Bước 2: Chọn thư mục cần sao chép (ví dụ: Tin hoc).
Bước 3: Chọn thẻ Home.
Bước 4: Nháy chuột vào nút lệnh Copy (hoặc nhấn Ctrl + C).
Bước 5: Mở thư mục Luu tru (thư mục đích).
Bước 6: Nháy chuột vào nút lệnh Paste (hoặc nhấn Ctrl + V).

Kết quả: Thư mục Tin hoc đã được sao chép sang Luu tru.

💡 Lưu ý: Cả thư mục nguồn và đích đều còn thư mục được sao chép.

🎯 Bài tập tương tác 1: Sắp xếp đúng thứ tự các bước sao chép thư mục

Hãy kéo thả các bước theo đúng thứ tự từ 1 đến 6:

Các bước (kéo thả vào bên phải):

Nháy chuột vào nút Copy
Mở thư mục nguồn
Nháy chuột vào nút Paste
Chọn thư mục cần sao chép
Mở thư mục đích
Chọn thẻ Home

Thứ tự đúng:

Bước 1
Bước 2
Bước 3
Bước 4
Bước 5
Bước 6

b) Di chuyển thư mục

Bước 1: Mở thư mục Lop 4A.
Bước 2: Chọn thư mục cần di chuyển (ví dụ: Truyen).
Bước 3: Chọn thẻ Home.
Bước 4: Nháy chuột vào nút lệnh Cut (hoặc nhấn Ctrl + X).
Bước 5: Mở thư mục Luu tru.
Bước 6: Nháy chuột vào nút Paste (hoặc nhấn Ctrl + V).

Kết quả: Thư mục Truyen đã được chuyển hẳn sang Luu tru.

⚠️ Lưu ý: Sau khi di chuyển, thư mục không còn ở nơi ban đầu.

🎯 Bài tập tương tác 2

Khi di chuyển thư mục, thư mục ở nơi cũ sẽ:

  • A.Vẫn còn
  • B.Mất đi
  • C.Bị nhân đôi
  • D.Bị ẩn đi

🔹 c) Đổi tên, sao chép, di chuyển, xóa tệp (3 điểm)

Các thao tác với tệp tương tự như thư mục:

Thao tác Phím tắt Mô tả
Sao chép Ctrl + C Copy
Dán (dán tệp vừa sao chép/cắt) Ctrl + V Paste
Di chuyển Ctrl + X Cut
Đổi tên Nháy chuột phải → Rename hoặc phím F2 Rename
Xóa Nháy chuột phải → Delete hoặc phím Delete Delete

🎯 Bài tập tương tác 3: Nối các thao tác với nút lệnh tương ứng

Hãy nhấp vào một thao tác ở cột A, sau đó nhấp vào nút lệnh tương ứng ở cột B:

A. Thao tác

Sao chép
Di chuyển
Đổi tên
Xóa

B. Nút lệnh

📋 Copy
✂️ Cut
✏️ Rename
🗑️ Delete

3. TÁC HẠI KHI THỰC HIỆN THAO TÁC NHẦM

Nếu không cẩn thận khi thao tác, có thể gây:

  • Xóa nhầm → Mất dữ liệu.
  • Đổi tên, di chuyển sai → Gây lỗi phần mềm, treo máy.
  • Sao chép trùng lặp nhiều → Làm đầy bộ nhớ, máy chạy chậm.

🎯 Bài tập tương tác 4: Điền từ còn thiếu

"Thao tác nhầm với thư mục và tệp có thể dẫn đến dữ liệu."

🎯 Câu hỏi luyện tập

Nêu sự khác nhau giữa sao chép và di chuyển thư mục, tệp:

  • A.Sao chép giữ nguyên ở nơi cũ, di chuyển thì mất ở nơi cũ
  • B.Sao chép mất ở nơi cũ, di chuyển giữ nguyên ở nơi cũ
  • C.Cả hai đều giữ nguyên ở nơi cũ
  • D.Cả hai đều mất ở nơi cũ

Theo em, vì sao cần cẩn thận khi thực hiện thao tác với thư mục, tệp?

  • A.Để tránh mất dữ liệu hoặc làm lỗi máy tính
  • B.Để máy tính chạy nhanh hơn
  • C.Để tiết kiệm thời gian
  • D.Để giao diện đẹp hơn

🔹 6. VẬN DỤNG (1 điểm)

📖 Tình huống thực tế:

Em có tệp bài trình chiếu trên máy tính ở nhà, muốn mang đến lớp để trình bày. Em sẽ sao chép tệp vào USB, sau đó dán tệp đó vào máy tính ở lớp để sử dụng.

🎯 Bài tập tương tác 5: Sắp xếp các bước đúng để sao chép tệp vào USB

Hãy kéo thả các bước theo đúng thứ tự:

Các bước (kéo thả vào bên phải):

Mở USB trong This PC
Nhấn Ctrl + C để sao chép
Nhấn Ctrl + V để dán
Mở thư mục chứa tệp
Chọn tệp cần sao chép

Thứ tự đúng:

Bước 1
Bước 2
Bước 3
Bước 4
Bước 5

🎯 Câu hỏi vận dụng

Khi sao chép tệp từ máy tính vào USB, tệp gốc trên máy tính sẽ:

  • A.Vẫn còn nguyên
  • B.Bị xóa đi
  • C.Bị di chuyển vào USB
  • D.Bị ẩn đi

📚 CÂU CHUYỆN TIN HỌC

🏛️ Lịch sử của hệ thống tệp máy tính

📼 Thời kỳ đầu (1940s-1950s)

Vào những năm 1940-1950, máy tính đầu tiên không có khái niệm "tệp" như ngày nay. Dữ liệu được lưu trữ trên các băng từ hoặc thẻ đục lỗ. Mỗi chương trình phải tự quản lý dữ liệu của mình, không có hệ thống tổ chức chung nào cả.

💾 Sự ra đời của hệ thống tệp (1960s)

IBM phát triển hệ thống tệp đầu tiên cho máy tính mainframe. Lần đầu tiên, dữ liệu được tổ chức thành các "tệp" có tên và có thể được truy cập bằng tên. Đây là bước đột phá quan trọng giúp máy tính trở nên dễ sử dụng hơn.

🌳 Cấu trúc cây thư mục (1970s)

Hệ điều hành UNIX giới thiệu cấu trúc cây thư mục - một trong những phát minh quan trọng nhất trong lịch sử máy tính. Thay vì lưu tất cả tệp ở một nơi, người dùng có thể tạo thư mục con và tổ chức tệp theo cấu trúc phân cấp.

🖱️ Giao diện đồ họa (1980s-1990s)

Apple Lisa và sau đó là Macintosh đã mang đến giao diện đồ họa cho việc quản lý tệp. Người dùng có thể thấy các thư mục như những chiếc "folder" thật và kéo thả tệp bằng chuột. Windows sau đó cũng áp dụng mô hình tương tự.

☁️ Thời đại hiện tại (2000s-nay)

Ngày nay, chúng ta có thể lưu trữ tệp trên "đám mây" (cloud storage) như Google Drive, OneDrive, iCloud. Tệp không chỉ tồn tại trên một máy tính mà có thể được truy cập từ bất kỳ đâu trên thế giới thông qua internet.

🤔 Tại sao cần tổ chức tệp và thư mục?

📚 Giống như tủ sách

Hãy tưởng tượng nếu tất cả sách trong thư viện đều được xếp ngẫu nhiên không theo thứ tự. Việc tìm một cuốn sách sẽ mất rất nhiều thời gian!

🏠 Giống như căn nhà

Trong nhà, chúng ta có phòng khách, phòng ngủ, nhà bếp. Mỗi phòng có chức năng riêng và đồ đạc được sắp xếp hợp lý.

🎒 Giống như cặp sách

Trong cặp sách, em có ngăn đựng sách vở, ngăn đựng bút, ngăn đựng đồ ăn. Mỗi thứ có chỗ riêng để dễ tìm.

💡 Những mẹo hay khi tổ chức tệp

📝 Đặt tên có ý nghĩa

Thay vì "Bài tập 1", hãy đặt tên "Bài tập Toán - Phép cộng"

📅 Sử dụng ngày tháng

Ví dụ: "2024-03-15 - Bài thuyết trình"

📁 Tạo thư mục theo chủ đề

Môn học, dự án, sở thích...

🗑️ Dọn dẹp định kỳ

Xóa những tệp không cần thiết

🌟 Câu chuyện thú vị

🗂️ Tại sao gọi là "Folder"?

Từ "folder" (thư mục) xuất phát từ những chiếc folder giấy thật mà người ta dùng để đựng tài liệu trong văn phòng. Các nhà thiết kế máy tính muốn tạo ra giao diện quen thuộc với người dùng, nên họ mô phỏng theo đồ vật thực tế!

🗑️ Thùng rác có thật sự "xóa" không?

Khi em bỏ tệp vào thùng rác, tệp chưa thật sự bị xóa! Máy tính chỉ đánh dấu vùng đó là "có thể ghi đè". Đó là lý do tại sao đôi khi chúng ta có thể khôi phục lại tệp đã xóa bằng phần mềm đặc biệt.

💾 Biểu tượng "Save" từ đâu ra?

Biểu tượng lưu tệp (💾) mô phỏng theo đĩa mềm (floppy disk) - một thiết bị lưu trữ phổ biến trong những năm 1980-1990. Mặc dù giờ không ai dùng đĩa mềm nữa, biểu tượng này vẫn được giữ lại vì mọi người đã quen thuộc!

🎮 GAMES - TRÒ CHƠI HỌC TẬP (2 điểm)

🎮 Game 1: Ghép phím tắt với thao tác (1 điểm)

Hãy nhấp vào phím tắt và thao tác tương ứng:

Phím tắt

Ctrl + C
Ctrl + X
Ctrl + V
F2

Thao tác

Sao chép
Cắt/Di chuyển
Dán
Đổi tên

🎮 Game 2: Trắc nghiệm nhanh (1 điểm)

Muốn xóa một tệp nhanh nhất, em nên nhấn phím nào?

  • A.Ctrl + D
  • B.Delete
  • C.Ctrl + X
  • D.F2

🎉 Chúc mừng!

Em đã hoàn thành tất cả các bài học và bài tập!

Bây giờ em có thể thư giãn với các trò chơi giải trí.

🎮 Đến trang giải trí