Câu lạc bộ Tin học dành cho học sinh Tiểu học

[Nguyễn Bảo Anhh - 5/5]

Mặc dù ở trên đỉnh núi, bạn ở gần Mặt Trời hơn về khoảng cách vật lý, nhưng sự chênh lệch khoảng cách đó là không đáng kể so với khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trời (khoảng 150 triệu km).
Lý do chính khiến đỉnh núi vẫn lạnh là do một số yếu tố khí tượng và vật lý sau:

1. Mật độ không khí loãng hơn
Đây là lý do quan trọng nhất:

• Ít phân tử giữ nhiệt: Khi bạn đi lên cao, mật độ không khí (số lượng phân tử không khí trên một đơn vị thể tích) giảm dần. Không khí hoạt động như một chất cách nhiệt, giữ lại nhiệt lượng từ Mặt Trời phản xạ lại bề mặt Trái Đất.
• Ít hấp thụ nhiệt: Với ít phân tử hơn, không khí ở độ cao lớn hấp thụ và giữ nhiệt kém hiệu quả hơn.

2. Sự hấp thụ bức xạ mặt trời gián tiếp
Trái Đất nhận năng lượng từ Mặt Trời chủ yếu dưới dạng bức xạ sóng ngắn (ánh sáng). Tuy nhiên, không khí không hấp thụ nhiều năng lượng này. Thay vào đó:

• Bề mặt Trái Đất hấp thụ nhiệt: Mặt đất, đá, nước hấp thụ ánh sáng mặt trời và chuyển hóa thành nhiệt, sau đó tỏa nhiệt trở lại bầu khí quyển dưới dạng bức xạ hồng ngoại (sóng dài).
• Không khí gần mặt đất được làm nóng trước: Lớp không khí gần bề mặt Trái Đất nhận nhiệt từ mặt đất nóng lên. Do đó, nhiệt độ giảm dần khi đi xa bề mặt nóng này.

3. Không khí giãn nở và nguội đi (Hiệu ứng đoạn nhiệt)
Khi không khí nóng bốc lên cao, áp suất xung quanh thấp hơn làm cho khối không khí đó giãn nở (chiếm thể tích lớn hơn). Để giãn nở, các phân tử không khí phải sử dụng năng lượng bên trong của chúng, dẫn đến nhiệt độ của khối không khí đó giảm xuống. Quá trình này gọi là sự nguội đi đoạn nhiệt.

4. Gió mạnh và độ ẩm thấp

• Gió: Đỉnh núi thường có gió mạnh hơn, làm tăng tốc độ mất nhiệt khỏi cơ thể bạn (hiện tượng cảm lạnh do gió - wind chill).
• Độ ẩm: Không khí khô ở độ cao lớn giữ nhiệt kém hơn không khí ẩm ở mực nước biển.

Tóm lại: Bạn cảm thấy lạnh trên đỉnh núi không phải vì bạn ở xa Mặt Trời, mà vì bạn ở xa nguồn nhiệt chính là bề mặt Trái Đất và mật độ không khí quá loãng để giữ nhiệt hiệu quả.

 

[Ngô Vĩnh Phong]

Quào, hay qua nừho kskv