Trước khi người châu Âu đặt chân đến, vùng đất Bắc Mỹ đã là nơi sinh sống của hàng trăm bộ tộc bản địa như Navajo, Apache, Sioux, Cherokee, Iroquois… Họ có nền văn hóa, tôn giáo và xã hội riêng biệt. Lối sống chủ yếu dựa vào săn bắn, nông nghiệp, đánh cá và trao đổi hàng hóa giữa các bộ lạc.
Năm 1492, Christopher Columbus cập bến châu Mỹ, mở đầu làn sóng người châu Âu xâm nhập lục địa. Sau đó, Tây Ban Nha chiếm vùng Florida và Tây Nam, Pháp kiểm soát Canada và Louisiana, Hà Lan lập thuộc địa New Amsterdam (sau này là New York), còn Anh chiếm dải bờ biển phía Đông – nơi sau này trở thành nền tảng của Hoa Kỳ.
Năm 1607, người Anh lập thuộc địa đầu tiên tại Jamestown (Virginia). Trong hơn một thế kỷ sau, họ dần hình thành 13 thuộc địa dọc bờ Đông. Quan hệ giữa thuộc địa và Anh ban đầu khá tốt, nhưng đến giữa thế kỷ 18, các sắc thuế nặng nề của Anh (thuế trà, thuế tem…) cùng việc cư dân thuộc địa không có đại diện trong Quốc hội Anh đã làm bùng nổ sự bất mãn mạnh mẽ.
Năm 1775, chiến sự nổ ra tại Lexington và Concord, mở đầu Chiến tranh giành độc lập. Đến ngày 4/7/1776, Đại hội Lục địa thông qua Tuyên ngôn Độc lập do Thomas Jefferson soạn thảo, tuyên bố sự ra đời của Hợp chúng quốc Hoa Kỳ (United States of America). Sau nhiều năm giao tranh và chiến thắng quyết định tại Yorktown (1781), Anh buộc phải ký Hiệp ước Paris 1783, công nhận độc lập của Hoa Kỳ.
Sau chiến thắng, Hoa Kỳ gặp nhiều khó khăn trong tổ chức bộ máy nhà nước. Năm 1787, Hiến pháp được thông qua, thiết lập mô hình chính phủ liên bang với tam quyền phân lập. Năm 1789, George Washington trở thành tổng thống đầu tiên, đặt nền móng cho hệ thống chính trị Mỹ.
Bước sang thế kỷ 19, Hoa Kỳ bước vào giai đoạn mở rộng lãnh thổ mạnh mẽ. Năm 1803, Mỹ mua vùng Louisiana từ Pháp, giúp diện tích tăng gấp đôi. Sự mở rộng dẫn đến xung đột với người bản địa và các nước láng giềng. Năm 1845, Texas gia nhập Hoa Kỳ; từ 1846–1848, trong Chiến tranh Mỹ–Mexico, Hoa Kỳ thắng và giành được California, Arizona, Nevada, Utah và New Mexico, hoàn thiện phần lớn lãnh thổ hiện nay.
Tuy nhiên, mâu thuẫn giữa các bang miền Bắc (công nghiệp, chống nô lệ) và miền Nam (nông nghiệp, ủng hộ nô lệ) ngày càng nghiêm trọng. Khi Abraham Lincoln đắc cử tổng thống năm 1860, nhiều bang miền Nam tuyên bố ly khai, dẫn đến Nội chiến Hoa Kỳ (1861–1865). Cuộc chiến kết thúc với chiến thắng của miền Bắc, chế độ nô lệ bị bãi bỏ hoàn toàn (Tu chính án 13), và đất nước được thống nhất trở lại.
Sau nội chiến, Hoa Kỳ phát triển nhanh chóng, bước vào thời kỳ công nghiệp hóa. Hệ thống đường sắt xuyên lục địa hoàn thành (1869), hàng triệu người nhập cư đổ vào, và nhiều tập đoàn công nghiệp lớn xuất hiện. Đến cuối thế kỷ 19, Mỹ đã trở thành cường quốc công nghiệp hàng đầu. Năm 1898, sau Chiến tranh Tây Ban Nha – Mỹ, Hoa Kỳ giành kiểm soát Puerto Rico, Guam, Philippines và trở thành một cường quốc hải quân.
Khi Thế chiến I bùng nổ (1914), Mỹ ban đầu đứng ngoài, nhưng đến 1917 tham chiến và góp phần quyết định chiến thắng của phe Đồng minh. Thập niên 1920 là thời kỳ Mỹ thịnh vượng, nhưng đến năm 1929, Đại khủng hoảng kinh tế ập đến, kéo nước Mỹ vào suy thoái sâu rộng. Tổng thống Franklin D. Roosevelt thực hiện chương trình New Deal nhằm phục hồi kinh tế.
Năm 1941, sau vụ Nhật tấn công Trân Châu Cảng, Mỹ tham gia Thế chiến II toàn diện và trở thành lực lượng mạnh nhất phe Đồng minh. Chiến tranh kết thúc năm 1945, đưa Hoa Kỳ lên vị trí siêu cường toàn cầu.
Sau chiến tranh, bắt đầu thời kỳ Chiến tranh Lạnh với Liên Xô (1945–1991). Mỹ tham gia nhiều cuộc chiến: Triều Tiên (1950–1953) và Việt Nam (1955–1975). Trong nước, phong trào dân quyền nở rộ, với các nhân vật như Martin Luther King Jr., dẫn đến việc thông qua Luật Dân quyền 1964 và Luật Quyền bầu cử 1965.
Năm 1969, Hoa Kỳ ghi dấu ấn lịch sử khi đưa con người đầu tiên lên Mặt Trăng (Apollo 11). Năm 1991, Liên Xô tan rã, Chiến tranh Lạnh kết thúc và Mỹ trở thành siêu cường duy nhất của thế giới.
Thập niên 1990 chứng kiến sự bùng nổ Internet và tăng trưởng kinh tế mạnh. Đến năm 2001, sự kiện khủng bố 11/9 khiến Mỹ mở chiến dịch chống khủng bố toàn cầu, dẫn tới chiến tranh Afghanistan (2001) và Iraq (2003). Năm 2008, khủng hoảng tài chính toàn cầu bùng phát, ảnh hưởng nghiêm trọng đến kinh tế Mỹ.
Năm 2009, Barack Obama trở thành tổng thống da màu đầu tiên. Những năm sau đó chứng kiến sự thay đổi lớn trong chính sách đối ngoại và nội bộ quốc gia, từ thời Trump (2017–2021) đến Biden (2021–nay), với các vấn đề nổi bật như: cạnh tranh Mỹ–Trung, biến đổi khí hậu, di cư, công nghệ, AI, chip bán dẫn, quyền phá thai, kiểm soát súng, và phục hồi kinh tế sau đại dịch COVID-19.
Ngày nay, Hoa Kỳ gồm 50 bang, dân số hơn 330 triệu người, là nền kinh tế lớn nhất thế giới, sở hữu quân đội tối tân, hệ thống giáo dục – khoa học tiên tiến và giữ vai trò quan trọng trong các vấn đề quốc tế.
Năm 1492, Christopher Columbus cập bến châu Mỹ, mở đầu làn sóng người châu Âu xâm nhập lục địa. Sau đó, Tây Ban Nha chiếm vùng Florida và Tây Nam, Pháp kiểm soát Canada và Louisiana, Hà Lan lập thuộc địa New Amsterdam (sau này là New York), còn Anh chiếm dải bờ biển phía Đông – nơi sau này trở thành nền tảng của Hoa Kỳ.
Năm 1607, người Anh lập thuộc địa đầu tiên tại Jamestown (Virginia). Trong hơn một thế kỷ sau, họ dần hình thành 13 thuộc địa dọc bờ Đông. Quan hệ giữa thuộc địa và Anh ban đầu khá tốt, nhưng đến giữa thế kỷ 18, các sắc thuế nặng nề của Anh (thuế trà, thuế tem…) cùng việc cư dân thuộc địa không có đại diện trong Quốc hội Anh đã làm bùng nổ sự bất mãn mạnh mẽ.
Năm 1775, chiến sự nổ ra tại Lexington và Concord, mở đầu Chiến tranh giành độc lập. Đến ngày 4/7/1776, Đại hội Lục địa thông qua Tuyên ngôn Độc lập do Thomas Jefferson soạn thảo, tuyên bố sự ra đời của Hợp chúng quốc Hoa Kỳ (United States of America). Sau nhiều năm giao tranh và chiến thắng quyết định tại Yorktown (1781), Anh buộc phải ký Hiệp ước Paris 1783, công nhận độc lập của Hoa Kỳ.
Sau chiến thắng, Hoa Kỳ gặp nhiều khó khăn trong tổ chức bộ máy nhà nước. Năm 1787, Hiến pháp được thông qua, thiết lập mô hình chính phủ liên bang với tam quyền phân lập. Năm 1789, George Washington trở thành tổng thống đầu tiên, đặt nền móng cho hệ thống chính trị Mỹ.
Bước sang thế kỷ 19, Hoa Kỳ bước vào giai đoạn mở rộng lãnh thổ mạnh mẽ. Năm 1803, Mỹ mua vùng Louisiana từ Pháp, giúp diện tích tăng gấp đôi. Sự mở rộng dẫn đến xung đột với người bản địa và các nước láng giềng. Năm 1845, Texas gia nhập Hoa Kỳ; từ 1846–1848, trong Chiến tranh Mỹ–Mexico, Hoa Kỳ thắng và giành được California, Arizona, Nevada, Utah và New Mexico, hoàn thiện phần lớn lãnh thổ hiện nay.
Tuy nhiên, mâu thuẫn giữa các bang miền Bắc (công nghiệp, chống nô lệ) và miền Nam (nông nghiệp, ủng hộ nô lệ) ngày càng nghiêm trọng. Khi Abraham Lincoln đắc cử tổng thống năm 1860, nhiều bang miền Nam tuyên bố ly khai, dẫn đến Nội chiến Hoa Kỳ (1861–1865). Cuộc chiến kết thúc với chiến thắng của miền Bắc, chế độ nô lệ bị bãi bỏ hoàn toàn (Tu chính án 13), và đất nước được thống nhất trở lại.
Sau nội chiến, Hoa Kỳ phát triển nhanh chóng, bước vào thời kỳ công nghiệp hóa. Hệ thống đường sắt xuyên lục địa hoàn thành (1869), hàng triệu người nhập cư đổ vào, và nhiều tập đoàn công nghiệp lớn xuất hiện. Đến cuối thế kỷ 19, Mỹ đã trở thành cường quốc công nghiệp hàng đầu. Năm 1898, sau Chiến tranh Tây Ban Nha – Mỹ, Hoa Kỳ giành kiểm soát Puerto Rico, Guam, Philippines và trở thành một cường quốc hải quân.
Khi Thế chiến I bùng nổ (1914), Mỹ ban đầu đứng ngoài, nhưng đến 1917 tham chiến và góp phần quyết định chiến thắng của phe Đồng minh. Thập niên 1920 là thời kỳ Mỹ thịnh vượng, nhưng đến năm 1929, Đại khủng hoảng kinh tế ập đến, kéo nước Mỹ vào suy thoái sâu rộng. Tổng thống Franklin D. Roosevelt thực hiện chương trình New Deal nhằm phục hồi kinh tế.
Năm 1941, sau vụ Nhật tấn công Trân Châu Cảng, Mỹ tham gia Thế chiến II toàn diện và trở thành lực lượng mạnh nhất phe Đồng minh. Chiến tranh kết thúc năm 1945, đưa Hoa Kỳ lên vị trí siêu cường toàn cầu.
Sau chiến tranh, bắt đầu thời kỳ Chiến tranh Lạnh với Liên Xô (1945–1991). Mỹ tham gia nhiều cuộc chiến: Triều Tiên (1950–1953) và Việt Nam (1955–1975). Trong nước, phong trào dân quyền nở rộ, với các nhân vật như Martin Luther King Jr., dẫn đến việc thông qua Luật Dân quyền 1964 và Luật Quyền bầu cử 1965.
Năm 1969, Hoa Kỳ ghi dấu ấn lịch sử khi đưa con người đầu tiên lên Mặt Trăng (Apollo 11). Năm 1991, Liên Xô tan rã, Chiến tranh Lạnh kết thúc và Mỹ trở thành siêu cường duy nhất của thế giới.
Thập niên 1990 chứng kiến sự bùng nổ Internet và tăng trưởng kinh tế mạnh. Đến năm 2001, sự kiện khủng bố 11/9 khiến Mỹ mở chiến dịch chống khủng bố toàn cầu, dẫn tới chiến tranh Afghanistan (2001) và Iraq (2003). Năm 2008, khủng hoảng tài chính toàn cầu bùng phát, ảnh hưởng nghiêm trọng đến kinh tế Mỹ.
Năm 2009, Barack Obama trở thành tổng thống da màu đầu tiên. Những năm sau đó chứng kiến sự thay đổi lớn trong chính sách đối ngoại và nội bộ quốc gia, từ thời Trump (2017–2021) đến Biden (2021–nay), với các vấn đề nổi bật như: cạnh tranh Mỹ–Trung, biến đổi khí hậu, di cư, công nghệ, AI, chip bán dẫn, quyền phá thai, kiểm soát súng, và phục hồi kinh tế sau đại dịch COVID-19.
Ngày nay, Hoa Kỳ gồm 50 bang, dân số hơn 330 triệu người, là nền kinh tế lớn nhất thế giới, sở hữu quân đội tối tân, hệ thống giáo dục – khoa học tiên tiến và giữ vai trò quan trọng trong các vấn đề quốc tế.
