Cuộc Cách mạng Pháp (1789–1799) là một trong những biến cố quan trọng nhất trong lịch sử thế giới, đánh dấu sự sụp đổ của chế độ quân chủ chuyên chế ở Pháp và mở đường cho sự hình thành các tư tưởng dân chủ – cộng hòa hiện đại.
Dưới đây là tóm lược những nội dung chính:
Dưới đây là tóm lược những nội dung chính:
1. Nguyên nhân
a. Kinh tế
- Nợ công lớn do các cuộc chiến tranh (đặc biệt là giúp Mỹ giành độc lập).
- Thuế khoá nặng nề đặt lên đẳng cấp thứ ba (nông dân, thị dân, tư sản), trong khi quý tộc và giáo sĩ gần như không phải đóng thuế.
- Nạn đói và giá lương thực tăng cao năm 1788–1789.
b. Chính trị – xã hội
- Chế độ phong kiến phân chia xã hội thành 3 đẳng cấp: Giáo sĩ – Quý tộc – Thứ ba (bị áp bức và không có quyền lực).
- Nền quân chủ chuyên chế yếu kém, vua Louis XVI thiếu khả năng cải cách.
c. Tư tưởng
- Ảnh hưởng của triết học Ánh sáng: Montesquieu, Rousseau, Voltaire…
- Các ý tưởng về tự do, bình đẳng, chủ quyền nhân dân lan rộng.
2. Diễn biến chính
1789: Khởi đầu
- 5/5/1789: Triệu tập Đẳng cấp đại hội → Bất đồng về cách biểu quyết.
- 17/6/1789: Đẳng cấp thứ ba thành lập Quốc hội Nhân dân (National Assembly).
- 14/7/1789: Quần chúng Paris chiếm ngục Bastille, biểu tượng của chế độ phong kiến.
- 8/1789: Bãi bỏ chế độ phong kiến.
- 26/8/1789: Thông qua Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền.
1791–1792: Quân chủ lập hiến
- Hiến pháp 1791 ra đời → Hạn chế quyền lực của nhà vua.
- Chiến tranh với các nước phong kiến châu Âu.
1792–1794: Cộng hòa và thời kỳ Khủng bố
- 21/9/1792: Tuyên bố thành lập Nền Cộng hòa Pháp.
- 1793: Xử tử vua Louis XVI.
- Chính quyền Jacobin (Robespierre) thực hiện chính sách Khủng bố nhằm bảo vệ cách mạng.
1795–1799: Thời kỳ Đốc chính
- Chính quyền yếu kém, kinh tế rối loạn → Bất mãn gia tăng.
- 1799: Napoleon Bonaparte đảo chính, kết thúc cách mạng.
3. Kết quả – Ý nghĩa
Trong nước
- Lật đổ chế độ phong kiến và nền quân chủ chuyên chế.
- Thiết lập nhà nước cộng hòa, đặt nền tảng cho dân chủ tư sản.
- Xóa bỏ đặc quyền quý tộc, thúc đẩy sự phát triển của chủ nghĩa tư bản.
Đối với thế giới
- Truyền bá các tư tưởng: tự do, bình đẳng, quyền con người.
- Trở thành nguồn cảm hứng cho các phong trào cách mạng sau này ở châu Âu và châu Mỹ.
