1. Nguồn Gốc Sơ khai
Lào là nơi sinh sống của nhiều nhóm dân tộc. Nền văn hóa đầu tiên được biết đến rộng rãi là văn hóa Cánh đồng Chum (Plain of Jars) tại Xiêng Khoảng, thuộc về người Lào Thơng (Lào ở vùng đồi núi).
Đến thế kỷ XIII, một nhóm người di cư từ phía Nam Trung Quốc, thuộc nhóm Thái, đến định cư ở đồng bằng sông Mê Kông và được gọi là Lào Lùm (Lào ở vùng thấp). Sự hòa hợp giữa hai nhóm người này đã đặt nền móng cho dân tộc Lào ngày nay.
2. Cột Mốc Ra Đời Quốc Gia: Vương Quốc Lan Xang (1353)
Sự ra đời của Lào với tư cách là một quốc gia thống nhất được xác định rõ ràng vào thế kỷ XIV:
- Người Sáng Lập: Năm 1353, một tộc trưởng tên Phạ Ngừm (Fa Ngum), với sự hỗ trợ từ Đế quốc Khmer, đã tập hợp và thống nhất các tiểu quốc Lào (các mường).
- Tên Nước: Ông lập ra vương quốc Lan Xang (Lạn Xạng), nghĩa là "Vương quốc Triệu Voi" (Lan: Triệu, Xang: Voi), thể hiện sự giàu có và hùng mạnh.
- Thời kỳ Thịnh vượng: Lan Xang phát triển rực rỡ trong các thế kỷ XV – XVII, trở thành một cường quốc trong khu vực Đông Nam Á, với Phật giáo Nam truyền (Tiểu thừa) trở thành quốc giáo và văn hóa Lào được định hình.
3. Thời kỳ Chia cắt và Bị Chiếm đóng
- Thế kỷ XVIII: Vương quốc Lan Xang dần suy yếu do tranh chấp nội bộ và bị chia thành ba vương quốc nhỏ: Luang Prabang, Viêng Chăn, và Champasak.
- Thế kỷ XVIII - XIX: Các vương quốc Lào nhỏ bé này trở thành mục tiêu xâm chiếm của các nước láng giềng, đặc biệt là Xiêm (Thái Lan ngày nay).
- Năm 1893: Thực dân Pháp giành quyền kiểm soát Lào từ Xiêm, sáp nhập Lào vào Liên bang Đông Dương (cùng với Việt Nam và Campuchia).
4. Giai đoạn Độc lập và Thành lập Cộng hòa
- $12/10/1945$: Lào tuyên bố độc lập sau khi Nhật Bản đầu hàng trong Thế chiến II, nhưng Pháp nhanh chóng quay lại xâm lược.
- $1954$: Hiệp định Genève công nhận độc lập của Lào, tuy nhiên đất nước vẫn đối mặt với cuộc nội chiến kéo dài.
- $1955$ - $1975$: Lào bị cuốn vào Chiến tranh Đông Dương lần thứ Hai (Chiến tranh Việt Nam) và trở thành chiến trường cho cuộc xung đột giữa các phe phái (Hoàng gia, trung lập và Pathet Lào).
- $2/12/1975$: Phong trào cộng sản Pathet Lào giành thắng lợi, chế độ quân chủ bị bãi bỏ. Nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào chính thức được thành lập, đánh dấu sự ra đời của nhà nước Lào hiện đại.
Lịch sử Lào là một hành trình đầy biến động, từ một vương quốc triệu voi hùng mạnh đến sự đấu tranh kiên cường để giành lại độc lập và thống nhất.