Lịch sử Nga được chia thành năm giai đoạn lớn, đánh dấu những bước chuyển mình vĩ đại của dân tộc Slav Đông:
1. Thời kỳ Sơ Khai: Kievan Rus' (Thế kỷ IX – XIII)
- Nguồn gốc: Lịch sử Nga bắt đầu từ sự hợp nhất của các bộ tộc Slav Đông, được cho là dưới sự lãnh đạo của các chiến binh Varangian (người Viking) vào thế kỷ IX.
- Thành lập Nhà nước: Nhà nước Đông Slav đầu tiên là Kievan Rus' , được thành lập vào khoảng năm 880 với kinh đô là Kiev.
- Chính thống giáo: Năm 988, Vương công Vladimir Vĩ đại cải đạo và tiếp nhận Chính thống giáo Đông phương từ Đế quốc Byzantine, điều này có ảnh hưởng sâu sắc đến văn hóa, kiến trúc và bản sắc dân tộc Nga.
- Suy vong: Kievan Rus' tan rã thành các công quốc nhỏ và bị suy yếu nghiêm trọng sau cuộc xâm lược của quân Mông Cổ vào giữa thế kỷ XIII.
2. Thời kỳ Đại Công quốc Moskva (Thế kỷ XIV – XVI)
- Sự trỗi dậy của Moskva: Sau khi Kievan Rus' sụp đổ, Moskva dần trở thành trung tâm quyền lực, kinh tế và tôn giáo mới.
- Đấu tranh Giải phóng: Các công quốc Nga, dưới sự lãnh đạo của Moskva, tiến hành cuộc đấu tranh lâu dài để thoát khỏi ách đô hộ của Mông Cổ (Kim Trướng Hãn Quốc).
- Thống nhất: Ivan III Đại đế (trị vì $1462–1505$) là người đặt nền móng cho nước Nga thống nhất, mở rộng lãnh thổ và chính thức chấm dứt sự phụ thuộc vào Mông Cổ.
3. Thời kỳ Sa hoàng và Đế quốc Nga (1547 – 1917)
- Nước Nga Sa hoàng (1547): Ivan IV Bạo chúa (cháu nội Ivan III) trở thành người đầu tiên xưng Sa hoàng (Caesar), chính thức hóa chế độ chuyên chế ở Nga.
- Đế quốc Nga (1721):
- Dưới thời Pyotr Đại đế (Pi-e Đại đế), Nga được hiện đại hóa theo kiểu phương Tây, giành chiến thắng trong Đại chiến Bắc Âu, và được tuyên bố là Đế quốc Nga vào năm 1721.
- Pyotr Đại đế dời đô về Saint Petersburg, thành phố cảng được xây dựng theo phong cách châu Âu.
- Catherine Đại đế (Ekaterina II) tiếp tục mở rộng lãnh thổ mạnh mẽ vào thế kỷ XVIII.
- Suy yếu: Đến đầu thế kỷ XX, Đế quốc Nga phải đối mặt với các vấn đề xã hội, kinh tế sâu sắc và thất bại trong Chiến tranh thế giới thứ nhất.
4. Thời kỳ Xô viết (1917 – 1991)
- Cách mạng Tháng Hai (1917): Chế độ Sa hoàng sụp đổ.
- Cách mạng Tháng Mười (1917): Đảng Bolshevik, do V.I. Lenin lãnh đạo, lên nắm quyền, thành lập chính quyền Xô viết.
- Thành lập Liên Xô (1922): Liên bang Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Xô viết (Liên Xô) được thành lập, với Nga là hạt nhân trung tâm.
- Vai trò Thế giới: Liên Xô trở thành một siêu cường thế giới, đóng vai trò quan trọng trong Chiến thắng Phát xít trong Chiến tranh thế giới thứ hai và dẫn đầu phe Xã hội chủ nghĩa trong Chiến tranh Lạnh.
- Tan rã: Do các vấn đề kinh tế, chính trị và xã hội nội bộ, Liên Xô tan rã vào $26/12/1991$.
5. Liên bang Nga Hiện đại (1991 – Nay)
- Nhà nước Kế thừa: Sau khi Liên Xô giải thể, Liên bang Nga được công nhận là nhà nước kế thừa của Liên Xô, tiếp tục chiếm một ghế thường trực tại Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc.
- Chuyển đổi: Nga chuyển đổi từ nền kinh tế kế hoạch tập trung sang nền kinh tế thị trường, đối mặt với các thách thức kinh tế và chính trị phức tạp trong suốt thập niên 1990.
- Ổn định và Phát triển: Từ đầu thế kỷ XXI, Nga đã dần lấy lại vị thế trên trường quốc tế.
