Buổi sáng
Mặt trời California chiếu lên những dãy nhà nhỏ, tường bong sơn và hàng rào sắt.
Âm thanh đầu tiên không phải là chim hót — mà là xe cảnh sát chạy tuần, tiếng radio của ai đó bật 2Pac hoặc N.W.A, và tiếng xe bus số 125 đang dừng đón người đi làm.
Người lớn trong khu dậy sớm đi làm ca sáng ở nhà máy, trạm xăng, hoặc cửa hàng tạp hóa.
Trẻ con khoác ba lô đi học, ngang qua graffiti trên tường viết những dòng chữ “Crips” hay “Bloods” — hai băng nhóm khét tiếng của Compton.
Không khí vẫn yên, nhưng ai cũng cảnh giác: trong khu này, đi sai góc phố cũng có thể gặp rắc rối.
Buổi trưa
Cái nóng miền Nam California làm không khí nặng nề.
Trên đường Compton Boulevard, có mấy quán burger, tiệm cắt tóc, và cửa hàng đĩa CD nhỏ bật nhạc rap ầm ĩ.
Những thanh niên tụ tập ngoài phố, mặc áo trắng, quần jean rộng, mũ lưỡi trai — vài người chỉ “chilling”, vài người đang “bán hàng” (ám chỉ ma túy).
Ở góc đường, trẻ con chơi bóng rổ bằng rổ tạm gắn lên tường nhà cũ, còn mấy bà mẹ đứng ngoài hiên nói chuyện, canh chừng con.
Nếu hôm đó có đụng độ băng nhóm, cả khu sẽ nghe thấy tiếng súng nổ — ai cũng biết phải nằm xuống hoặc chui vào nhà ngay lập tức.
Buổi chiều - tối
Khi hoàng hôn buông xuống, đèn đường vàng vọt bật lên.
Thanh niên bắt đầu tụ tập ở công viên hoặc bãi đậu xe, mở nhạc rap to: Ice Cube, Snoop Dogg, Dr. Dre — những “anh hùng địa phương” đã làm nên tên tuổi từ chính nơi này.
Mấy chiếc xe lowrider (xe hạ gầm, sơn bóng loáng) chạy chậm chậm dọc đường, nhấp nháy đèn neon.
Nếu là cuối tuần, có thể có tiệc ngoài trời, BBQ, bia rẻ tiền và freestyle rap.
Nhưng chỉ cần một ánh nhìn sai, một câu nói khiêu khích, là cả bữa tiệc có thể biến thành ẩu đả hoặc nổ súng.
Ban đêm
Đêm Compton không bao giờ hoàn toàn yên tĩnh.
Xa xa là tiếng trực thăng LAPD rọi đèn tìm nghi phạm, tiếng xe cứu thương, và đôi khi là tiếng rít của xe drift trên đại lộ.
Một số người vẫn thức, viết nhạc, mơ về việc “thoát khỏi hood” — thoát khỏi khu nghèo để được sống tốt hơn.
Còn những người khác chỉ hy vọng sáng mai vẫn còn sống để bắt đầu lại.
Tổng thể
Compton của thập niên 90 là:
- Trung tâm của gangsta rap (N.W.A, Snoop Dogg, Eazy-E, Dr. Dre).
- Một biểu tượng của nghèo đói, bạo lực, và cả niềm tự hào văn hóa da màu.
- Nơi giữa bóng tối của súng đạn, vẫn có ánh sáng của âm nhạc, ước mơ và cộng đồng.
