Nhật thực là hiện tượng Mặt Trăng đi qua giữa Trái Đất và Mặt Trời, che khuất hoàn toàn hoặc một phần ánh sáng của Mặt Trời khi nhìn từ Trái Đất.
Nói đơn giản hơn:
Nhật thực được chia thành 4 loại chính:
Nói đơn giản hơn:
1.
- Nhật thực chỉ có thể xảy ra vào ngày Sóc (ngày Mặt Trăng – Mặt Trời cùng nằm trên một đường thẳng), tức là lúc Trăng non.
- Tuy nhiên, không phải mỗi tháng đều có nhật thực, vì quỹ đạo của Mặt Trăng nghiêng khoảng 5° so với quỹ đạo Trái Đất quanh Mặt Trời. Do đó, chỉ khi ba thiên thể (Mặt Trời – Mặt Trăng – Trái Đất) gần như thẳng hàng hoàn toàn, nhật thực mới xảy ra.
2.
Nhật thực được chia thành 4 loại chính:
- Nhật thực toàn phần:
- Mặt Trăng che kín hoàn toàn Mặt Trời, khiến bầu trời tối sẫm như ban đêm trong vài phút.
- Chỉ quan sát được ở vùng nhỏ trên Trái Đất (nơi nằm trong bóng tối hoàn toàn của Mặt Trăng).
- Nhật thực một phần:
- Mặt Trăng chỉ che một phần Mặt Trời, nên ta vẫn thấy một phần Mặt Trời sáng.
- Nhật thực hình khuyên:
- Khi Mặt Trăng ở xa Trái Đất hơn bình thường, kích thước biểu kiến của nó nhỏ hơn Mặt Trời, nên dù nằm đúng hàng, nó chỉ che phần giữa, để lại vòng sáng hình nhẫn quanh rìa.
- Nhật thực lai (vừa toàn phần vừa hình khuyên):
- Hiện tượng hiếm gặp: ở một số nơi trên Trái Đất thấy nhật thực toàn phần, còn nơi khác lại thấy hình khuyên — tùy theo độ cong của Trái Đất và khoảng cách.
3.
- Giai đoạn toàn phần thường chỉ kéo dài vài phút (tối đa khoảng 7 phút rưỡi).
- Toàn bộ quá trình (từ bắt đầu đến kết thúc) có thể kéo dài 2–3 giờ.
4.
- Không được nhìn trực tiếp vào Mặt Trời bằng mắt thường — có thể gây tổn thương vĩnh viễn võng mạc.
- Hãy dùng kính lọc chuyên dụng, kính hàn số 14, hoặc quan sát gián tiếp qua hình chiếu (ví dụ: dùng tấm bìa có lỗ nhỏ chiếu ánh sáng Mặt Trời lên mặt phẳng).
